Χιτζάμπ και το αφήγημα της «απελευθερωμένης» γυναίκας: Η γεωπολιτική εργαλειοποίηση της ελευθερίας

Το αφήγημα της «απελευθερωμένης» γυναίκας, της προώθησης των ανθρωπίνων «δικαιωμάτων» και το κάλεσμα για «δημοκρατίες» σε Ισλαμικές και άλλες μη δυτικές χώρες, αποτελεί κατ’ ουσίαν εργαλείο των μεγάλων δυνάμεων για ιδεολογική και στρατιωτική διείσδυση. Η επικάλυψη αυτών των εννοιών με ανθρωπιστικά ιδεώδη αποκρύπτει συχνά βαθύτερες βλέψεις για την αποσταθεροποίηση καθεστώτων, που δεν συνάδουν με τα συμφέροντα των μεγάλων δυνάμεων και την υπονόμευση των παραδοσιακών δομών που αυτές οι κοινωνίες συντηρούν.

Ο «εκπολιτιστικός» μανδύας, κάτω από τον οποίο προωθούνται τα σύγχρονα πολιτικά σχέδια, θυμίζει τη ρητορική των αποικιοκρατών του παρελθόντος που δήθεν αγωνίζονταν για την εξάπλωση της προόδου και της ελευθερίας, όταν στην πραγματικότητα τα κίνητρά τους αφορούσαν στην επιβολή οικονομικής και πολιτικής κυριαρχίας. Αυτές οι νέο-αποικιοκρατικές τακτικές χρησιμοποιούν σήμερα τη γλώσσα των «ελευθεριών» και της «ισότητας», προκειμένου να εξυπηρετηθούν ευρύτεροι γεωπολιτικοί στόχοι.

Αξιοποιώντας τα μέσα ενημέρωσης και τις πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης, αυτή η προπαγάνδα σερβίρεται στους λαούς με τη μορφή «εξελιγμένων» κοινωνικών ιδεών, που δήθεν αποσκοπούν στην πρόοδο και τον εκσυγχρονισμό των αναπτυσσόμενων κοινωνιών. Και όμως, το παραμύθι παραμένει το ίδιο, όπως και τα εργαλεία χειραγώγησης – το «σανό» που σερβίρεται στις μάζες δεν έχει αλλάξει. Η διαφορά είναι ότι, ενώ παλιά τα πρόβατα μασούσαν αδιαμαρτύρητα, σήμερα μασούν υπό το πρόσχημα της «ελεύθερης βούλησης» και της «κοινωνικής ευαισθησίας», ενισχύοντας μια ιδεολογία που εξυπηρετεί περισσότερο τον δυτικό έλεγχο παρά τις αξίες που επικαλείται.

Και ενώ οι «φεμινίστριες», οι «προοδευτικοί» και οι υπέρμαχοι των ανθρωπίνων δικαιωμάτων διακηρύττουν την «κακή» καταπίεση του χιτζάμπ και μας καλούν να συμπαρασταθούμε στις γυναίκες που, κατά τα λεγόμενά τους, το φορούν αναγκαστικά, οι ίδιοι αυτοί υποκριτές σιωπούν επιδεικτικά όταν πρόκειται για τις γυναίκες που υπερασπίζονται το δικαίωμά τους να φορούν το χιτζάμπ σε χώρες όπως η Ινδία και η Γαλλία, όπου έχουν επιβληθεί περιορισμοί ή απαγορεύσεις.

Εδώ, το αφήγημα αλλάζει· δεν συνάδει με τις ιδεολογίες τους, δεν εξυπηρετεί τα δυτικά πολιτικά συμφέροντα και γι’ αυτό δεν προβάλλεται με την ίδια θέρμη και ζέση. Η επιλεκτική τους υποστήριξη αποκαλύπτει τη χειραγώγηση της έννοιας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, καθώς η ατζέντα δεν προωθείται όταν οι γυναίκες επιλέγουν την παραδοσιακή/θρησκευτική τους ταυτότητα, αλλά μόνο όταν αυτή η ταυτότητα μπορεί να παρουσιαστεί ως «καταπίεση».

Στην ουσία, το ενδιαφέρον για την ελευθερία και την αξιοπρέπεια των γυναικών διακρίνεται από δύο μέτρα και δύο σταθμά, προωθώντας την υποκρισία μιας ψεύτικης «απελευθέρωσης», μιας ιδεολογίας προσαρμοσμένης μόνο εκεί που βολεύει. Σιωπούν μπροστά στην αληθινή πολυπλοκότητα των γυναικείων επιλογών, διότι το δεύτερο αφήγημα δεν «πουλάει» στον ίδιο βαθμό και δεν ταιριάζει στην προκατασκευασμένη εικόνα που καλλιεργούν για τους «καταπιεσμένους» και τους «αδικημένους» με τα δυτικά κριτήρια.