Ποιος είναι ο Κυριάκος Πατραγάς και κατά πόσο ειδικεύεται στο Ισλαμικό Δίκαιο;

Ο Κυριάκος Πατραγάς παρουσιάζεται στον ακαδημαϊκό χώρο ως «Διδάκτωρ Ισλαμικού δικαίου». Παρολαυτα, ο τίτλος αυτός δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα σύμφωνα με το βιογραφικό του καθώς παρατηρούμε ότι η διατριβή του ήταν στην «γενετήσια παραβατικότητα στο Ιουστινιανό και το Ισλαμικό δίκαιο». Δηλαδή, κάτι πάρα πολύ συγκεκριμένο. Το «Διδάκτωρ Ισλαμικού δικαίου», είναι ένας υπερβολικός χαρακτηρισμός για το σύνολο της Ισλαμικής νομολογικής επιστήμης (Ουσούλ αλ Φίκχ)

Πάντα με βάση το βιογραφικό του μπορούμε να τον πούμε ερευνητή, αναλυτή, μελετητή, συγγραφέα, ακόμα και Ισλαμολόγο με την έννοια του οριενταλιστή και βεβαίως έχοντας πάντα στο νου τι σημαίνει πραγματικά όταν ένας μη Μουσουλμάνος μιλά για το ίδιο το Ισλάμ. Σε καμία όμως περίπτωση δεν έχουμε έναν «Διδάκτωρ» Ισλαμικής Νομολογίας, πόσο μάλλον έναν Νομολόγο του Ισλάμ (Φακίχ).

Τα συμπεράσματα αυτά για τις νομολογικές Ισλαμικές γνώσεις του Κυριάκου Πατραγά δεν προέρχονται μόνο από το πτυχίο του και την διδακτορική του διατριβή. Στο παρόν άρθρο θα εξετάσουμε κυρίως αυτά που λέει και «διδάσκει» περί Ισλάμ, για ένα πολύ κομβικό νομολογικό ζήτημα που αφορά την Ζακά (ελεημοσύνη) στη Σαρία.

Ζακά: Φόρος η ελεημοσύνη;

Καταρχάς να τονισθεί ότι ο Κυριάκος Πατραγάς συχνά σε ομιλίες του πέφτει σε λάθη που αφορούν την Ισλαμική Νομολογία. Πολλές φορές αγνοεί το λεγομένο «ιχτιλάφ» των Ουλεμά (διαφορετικές θέσεις των λογιών Νομολόγων για ένα νομολογικό Ισλαμικό ζήτημα), την έννοια του Ιτζντιχάντ (έρευνα του νομολόγου) όπως επίσης και τις πηγές του ίδιου του Φίκχ (Ισλαμικής Νομολόγιας). Το σοβαρότερο όμως λάθος του από όλα είναι ότι ο υιοθέτει άστοχα ως Ισλάμ η Σαρία μια νομολογική θέση ενός άλιμ (λογίου) η οποία υπόκειται σε αμφισβήτηση η αναίρεση, αγνοώντας τις Κορανικές θέσεις όπως επίσης τις θέσεις των αυθεντικών αχαντίθ (προφητικών ρήσεων). Ο λόγος γιαυτα τα λάθη, τις περισσότερες φορές, είναι η άγνοια του αντικείμενου και όχι τόσο η επιτηδευμένη πρόθεση για διαστρέβλωση. Σίγουρα όμως αν παρατηρήσουμε τις συχνές του παρουσιάσεις δίπλα στον Ιωάννη Μάζη τότε δεν μπορούμε να αποκλείσουμε και τις πολεμικές προθέσεις κατά της θρησκείας του Ισλάμ.

Γενικότερα είναι αδύνατον να αριθμήσουμε όλες τις ανακρίβειες του Κυριακού Πατραγά περί Ισλάμ, Σαρία και Νομολογίας έτσι όπως προκύπτουν από τα βιβλία, τα άρθρα και τις ομιλίες που έχει γράψει η παραδώσει κατά καιρούς. Θα αρκεστώ, προς το παρόν, σε ένα μόνο Ισλαμικό νομολογικό ζήτημα που ανέφερε, την Ζακά, όπως επίσης στο τέλος του άρθρου θα παραθέσω και μια απάντηση σε μια συχνή εμμονή του όταν παρουσιάζει το Ισλάμ λέγοντας ότι είναι «αποκλειστικά και μόνο Δίκαιο». Με αυτόν τον τρόπο είναι υπέρ αρκετό να αποδειχτεί η ημιμάθεια του Πατράγα και το πόσο αδαής είναι περί Ισλαμικού Δικαίου.  

Τι είναι είναι λοιπόν η Ζακά; Είναι πυλώνας του Ισλάμ. Συγκεκριμένα ορίζεται ως υποχρεωτική ελεημοσύνη. Το να πληρώνεις ετησίως 2.5% από τα χρήματα που αποθηκεύεις προς τον αδύνατο, φτωχό, και σε οποιονδήποτε έχει ανάγκη. Βασική προϋπόθεση είναι αυτά τα λεφτά (τα αποθηκευμένα) να περάσει ένας χρόνος αποθήκευσης τους για να χρησιμοποιηθούν ως ελεημοσύνη. Ο πυλώνας αυτός έχει προϋποθέσεις, υπολογισμούς και εξαιρέσεις. Καταγράφεται ως σημαντική υποχρέωση του κάθε Μουσουλμάνου και συνδέεται με την λατρεία που αποδίδει προς τον Ύψιστο.

Καταυτόν τον τρόπο συνοπτικά ορίζεται η Ζακά από το Κοράνι, την Προφητική παράδοση (Σούννα) και έτσι κατανοήθηκε από τους πρώτους ενάρετους Μουσουλμάνους (Σάλαφ) όπως θα δούμε και στη συνέχεια.

Ο Κυριάκος Πατραγάς όμως μας πληροφορεί ότι η λέξη Ζακά είναι «ελληνικοτάτη λέξη» και δεν πρόκειται για ελεημοσύνη αλλά για φόρο προς τον Μουσουλμάνο ηγέτη (Χαλίφη). Ο Πατραγάς κάνει ένα βήμα παραπάνω προσπαθώντας να το συνδέσει με το οθωμανικό «Χαράτσι». Ακολουθεί ένα μέρος της ομιλίας – παράδοσης του για το θέμα της Ζακά:

 

Το συγκεκριμένο ηχητικό που ακούσατε είναι ένα κομμάτι από μια παράδοση του. Τα λάθη, οι αστοχίες, οι νομολογικές διαστρεβλώσεις και η ασχετοσύνη που επιδεικνύει καθ’όλη την διάρκεια της παρουσίασης είναι πραγματικά αμείλικτη.

Καταρχάς, η λέξη Ζακά δεν είναι ελληνική λέξη αλλά Αραβική η οποία σημαίνει «εξαγνισμός», «ανάπτυξη» και «ευλογία». Η έννοιες αυτές σχετίζονται με την φύση της πρακτικής αυτής διότι όταν δίνεις από την περιουσία σου στον φτωχό και σε αυτόν που έχει ανάγκη τότε ο Ύψιστος εξαγνίζει την περιουσία σου, την αναπτύσσει και την ευλογεί. [1]

Δεύτερον, η λέξη Ζακά δεν είναι φορολογία όπως άστοχα ανέφερε ο Πατραγάς αλλά ελεημοσύνη. Αυτό πέρα που απορρέει γλωσσολογικά όπως είδαμε παραπάνω, διότι η λέξη Ζακά δεν σχετίζεται με κανένα είδος φορολογίας, είναι κάτι το ξεκάθαρο από τις Ισλαμικές πηγές (Κοράνι και αχαντίθ) ως βοήθημα προς τον φτωχό.

Για ποιο λόγο όμως δεν είναι φορολογία αλλά ελεημοσύνη;

1) Ο φόρος στην αραβική είναι «νταράημπ» ضريبة και όχι Ζακά [2]

2) Το Κοράνι περιγράφει την Ζακά ως υποχρεωτική ελεημοσύνη (Κοράνι 9:60,103) καθώς επίσης η συναίνεση των λογίων ερμηνευτών του Κορανίου (Μουφασιρήν) ουδέποτε το κατανόησαν διαφορετικά, από τους πρώτους Μουσουλμάνους μέχρι και τους μεταγενέστερους [3]

3) Ο φόρος καταβάλλεται στο δημόσιο για την κατασκευή δημόσιων έργων ενώ η Ζακά προορίζεται για τον φτωχό και για αυτόν που έχει ανάγκη. Απαγορεύεται τα χρήματα αυτά (της Ζακά) να αποθηκευτούν για το κρατικό ταμείο (μπάητ ουλ μαάλ) [4]

4) Η φορολογία στο Ισλάμ, αυτή καθεαυτή, είναι χαραάμ (αμαρτία). Ανήκει στα μεγάλα αμαρτήματα και ο εφοριακός που εισπράττει φόρο από τον πολίτη προειδοποιείται ότι δεν θα εισέρθει στον Παράδεισο [5]

Ο Κυριάκος Πατραγάς τονίζει ότι η Ζακά είναι φορολογία και όχι ελεημοσύνη διότι είναι κάτι το υποχρεωτικό που πρέπει να καταβάλεις. Η ελεημοσύνη (σάντακα), μας λέει, ότι είναι εθελοντική. Η νομολογική επιχειρηματολογία όμως του Πατραγά είναι άκυρη υπό το φως του Κορανίου όπως δείξαμε παραπάνω και όχι μόνο. Το Κοράνι ορίζει ως υποχρέωση την «Σάντακα» στους πιστούς και σε όλα τα ερμηνευτικά έργα των κλασσικών Ουλεμά (λογίων) τιτλοφορούνται τα συγκεκριμένα εδάφια ως «η υποχρέωση να δοθεί Ζακά». Κατ’επέκταση ακυρώνεται και η λάθος τοποθέτηση του ότι η Ζακά προορίζεται για τον Χαλίφη. Στα ίδια τα Κορανικά εδάφια (9:60) η υποχρεωτική αυτή Σάντακα (Ζακά) δίνεται σε συγκεκριμένους ανθρώπους όπως καταγράφει με λεπτομέρεια το εδάφιο: «οι ελεημοσύνες είναι για τους φτωχούς κι όσους έχουν ανάγκη, γι’ αυτούς που χρησιμοποιούνται για τη διαχείριση τους, γι’ αυτούς που οι καρδιές τους συμφιλιώθηκαν (πρόσφατα με το Ισλάμ) για την απελευθέρωση των δούλων (και των αιχμαλώτων), για εκείνους που συνέβαλαν με χρήμα και δανείστηκαν για να συμφιλιώσουν ανάμεσα στους ανθρώπους, για τους (μοχθούντες), για το έργο του Αλλάχ και για τους οδοιπόρους.(Αυτή είναι η μια) διαταγή απ’ τον Αλλάχ. Κι ο Αλλάχ είναι Παντογνώστης, Πάνσοφος» {Κοράνι 9:60}

Να τονίσουμε ότι στο Ισλάμ υπάρχει και η εθελοντική ελεημοσύνη που την αποκαλούμε γενικά ως Σάντακα. Η λέξη όμως αυτή στα Κορανικά χωρία που παραθέσαμε κατανοείται ως Ζακά. Συνεπώς, όπως τοποθετούνται και οι Ουλεμά, έχουμε την υποχρεωτική Σάντακα η οποία είναι η Ζακάα και την εθελοντική Σάντακα η οποία δεν θεωρείται Ζακά. Η μια έχει προϋποθέσεις και υποχρεώσεις ενώ η δεύτερη όχι (δηλ. όσα θέλεις δίνεις και όποτε θέλεις)

Συμπεραίνουμε λοιπόν ότι:                                                     

Δεν υπάρχει καμία μαρτυρία ότι η Ζακά κατανοήθηκε από τον Προφήτη και από τους Σαχάμπα (οπαδούς/μαθητές του Προφήτη) ως  φορολογία (η φορολογία είναι χαραάμ) και ουδέποτε απευθύνθηκε στο Ισλαμικό δημόσιο. Η Ζακά είναι για τους φτωχούς και αυτούς που έχουν ανάγκη καθώς επίσης και για άλλες κατηγορίες ατόμων όπως ορίζεται από το Κορανικό εδάφιο (9:60).

Το παρόν άρθρο καταπιάστηκε με την δήλωση του Κ. Πατραγά που αφορά την Ζακά στην Ισλαμική Νομολογία, οπου την παρουσιάζει λανθασμένα ως φορολογία (όχι ελεημοσύνη) και ότι πρέπει να αποδοθεί στον Χαλίφη. Στο ηχητικό των 4 λεπτών γίνονται περισσότερα λάθη περί Ζακά και πολλά περισσότερα σε όλη του την ομιλία (για παράδειγμα στο ζήτημα της Ζακά της γης, τα ποσοστά που πρέπει να δοθούν με βάση το πότισμα της κτλ). Δεν μπήκα στην διαδικασία της αναίρεσης γι αυτές τις λεπτομέρειες διότι το άρθρο θα γινόταν επιπλέον εξαντλητικό και κουραστικό. Όμως από την στιγμή που ξεκαθαρίσαμε ότι η Ζακά είναι ελεημοσύνη και όχι φορολογία και βάλαμε στην θέση τους ορισμένα κομβικά σημεία για αυτόν τον εξαιρετικό πυλώνα του Ισλάμ, τότε ιν σα Αλλάχ, είμαστε σε θέση σε μελλοντικά άρθρα να αναιρέσουμε και τις μικρές άστοχες λεπτομέρειες.

Μια άλλη σημαντική αστοχία του Πατραγά είναι να παρουσιάζει το Ισλάμ ως αποκλειστικά Δίκαιο (κανονισμοί). Η άστοχη αυτή παρατήρηση αποδομείται εύκολα από κάποιον που έχει μελετήσει η έστω διαβάσει έργα Ιτικάντ (Ισλαμικής Δογματικής), πράξεων λατρείας, περί Μονοθεϊσμού (Ταουχίντ) και γενικότερα έργα Μουσουλμάνων λογίων που καταπιάνονται με του πυλώνες της πίστης (αρκάν ουλ Ιμάν) και τους πυλώνες των βασικών Ισλαμικών πράξεων (αρκάν ουλ Ισλάμ), πολλά απ’αυτα θα τα βρείτε στο www.IslamForGreeks.org.

Η παρατήρηση και ο ισχυρισμός ότι το Ισλάμ είναι Δίκαιο δεν είναι και τόσο αθώος έτσι ώστε να το αποδώσουμε αποκλειστικά και μόνο στην άγνοια και στην ημιμάθεια. Υπάρχει συγκριμένος σκοπός που εξυπηρετεί περισσότερο ιδεολογικούς και γεωπολιτικούς σκοπούς. Ο ισχυρισμός αυτός αποδομείται στο παρακάτω βίντεο:

 

Το άρθρο αυτό πρόθεση έχει να διευκρινίσει, μέσα από το παράδειγμα της Ζακά και του ισχυρισμού ότι δήθεν το Ισλάμ είναι μόνο Δίκαιο, ότι ο Κυριάκος Πατραγάς δεν ειδικεύεται στο λεγόμενο Φίκχ (Ισλαμική Νομολογία). Τονίζουμε ότι οι αστοχίες του δεν σχετίζονται με τυχόν διαφορετικές νομολογικές ερμηνείες των Μαδάχιμπ (σχολών νομολογικών σκέψεων), αλλά είναι βαθιά ριζωμένες στην άγνοια του αντικειμένου, όπως συμβαίνει με την συντριπτική πλειοψηφία των «Ισλαμολόγων» και οριενταλιστών.

[1] Λισάν αλ Άραμπ, τόμος 14, σελ.358

[2] Δρ. Ράμζι Μουνίρ αλ Μπααλμπάκι, στο Αλ Μαουριντ, σελ. 1206

[3] Ταφσίρ Ίμπν Καθίρ, τόμος 4, σελ.452,508

[4] Φατάουα αλ Λάτζνα αντ-Ντααημα, τόμος 9, σελ.285

[5] http://islamforgreeks.org/2014/04/14/al-kabaair-11/