Η ψευδαίσθηση ότι φέρνουμε τον πόλεμο της Συρίας σε ένα τέλος

Δεν υπάρχει νικητής ή χαμένος σε αυτή τη συριακή κρίση, η οποία έχει ξεφύγει απ’τον έλεγχο και εξαπλώθηκε και πέρα από τα σύνορα της Συρίας. Έχει δημιουργήσει έναν βαθύ αντίκτυπο σε όλο τον κόσμο, ο οποίος υποτίθεται ότι κυβερνάται σύμφωνα με τους διεθνείς νόμους. Αυτή η ανικανότητα έχει πιέσει τις υπερδυνάμεις να κάνουν ό,τι βλέπουμε σήμερα – καταλήγοντας στις διαπραγματεύσεις της «μη λύσης».

Είδα ένα πλάνο απ’ την αποστολή του συριακού καθεστώτος στην είσοδο του κτηρίου όπου γίνονταν οι διαπραγματεύσεις στη Γενεύη. Η αποστολή της αντιπολίτευσης, αποτελούνταν από μέλη που ήταν αποδεκτά από τα κόμματα που πριν είχαν διαφωνήσει με τη διαδικασία. Δεν ήταν δύσκολο να συμπεράνει κανείς ότι αυτές οι διαπραγματεύσεις δεν θα οδηγούσαν σε πραγματικά αποτελέσματα και δεν θα έφερναν τέλος στον πόλεμο.

Καθώς λοιπόν οι διαμεσολαβητές κατάφεραν να πείσουν τις δύο πλευρές να καθίσουν στο ίδιο τραπέζι, αυτό μας δείχνει απλά και μόνο ότι η επιτυχία τους ήταν μέχρι εκεί. Η κάθε πλευρά είχε πείσει τον εαυτό της να συμμετέχει στις διαπραγματεύσεις, υπό τον όρο ότι δεν θα εξαναγκαστεί να αποδεχτεί ό,τι δεν θέλει. Σε αντιστάθμισμα, θα επιτρέψουν μία σειρά μέτρων, όπως ανακωχή και ανθρωπιστικές πρωτοβουλίες.

Η διαμεσολάβηση πέτυχε μόνο το να σταματήσει τις μάχες ή τουλάχιστον να μειώσει τη σφοδρότητα τους, την ανταλλαγή μερικών αιχμαλώτων, και την παράδοση φαρμάκων και θεραπείας σε όσους το είχαν ανάγκη και απ’ τις δύο πλευρές. Αυτά είναι σημαντικά επιτεύγματα, τα οποία ο διεθνής διαμεσολαβητής Steffan De Mistura έχει καταφέρει να εξασφαλίσει. Παρόλα αυτά, δεν οδηγούν στη λύση της σύγκρουσης.

Προκειμένου να τους πείσει να πάνε στην Ελβετία και να καθίσουν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, είπανε στο συριακό καθεστώς ότι η άφιξη – και η συμμετοχή στις διαπραγματεύσεις – του Μπασάρ αλ-Άσαντ δεν είναι πλέον ένας από τους όρους της αμερικανικής πλευράς και στην αντιπολίτευση είπανε ότι οι Ρώσοι πλέον δεν διαφωνούν με το να πάρει μέρος (η αντιπολίτευση) στην εξουσία. Αυτό είναι για το πως απέδωσε η πρωτοβουλία, αλλά πιστεύω ότι οι διαπραγματεύσεις δεν θα οδηγήσουν σε κάποιο συμπέρασμα, επειδή δεν έχουν κάποιο ουσιαστικό σχέδιο να σταματήσουν την κρίση.

Το μοντέλο του Ιράκ

Ίσως οι διαμεσολαβητές, ακόμα μια φορά θα συστήσουν την ιδέα της ανασύστασης του καθεστώτος, στο οποίο ο Άσαντ θα παραμένει κεφαλή του κράτους, αλλά χωρίς εκτελεστικές δυνάμεις και η πρωθυπουργία θα δοθεί στην αντιπολίτευση, υποσχόμενοι σε αυτήν αυξημένες αρμοδιότητες. Αυτό είναι σχεδόν παρόμοιο με το μοντέλο που οι Αμερικανοί σχεδίασαν για το Ιράκ. Φυσικά κανένας δεν πιστεύει σε υποσχέσεις, ιδιαίτερα όπως ότι ο Άσαντ θα βρίσκεται στην εξουσία με υπογεγραμμένες/καθορισμένες αρμοδιότητες.

Σε τόσους γύρους διαπραγματεύσεων, παρατηρήσαμε να έχουν γίνει μεγάλες αλλαγές στις ιδέες που έχουν προταθεί. Αρχικά λοιπόν, η ιδέα για τον Άσαντ ήταν να παραδώσει τελείως την εξουσία. Τότε ήρθε η ιδέα να αποχωρήσει από την εξουσία, ακολουθώντας μία μεταβατική φάση 18 μηνών και εκλογών, σχηματίζοντας ένα υβριδικό καθεστώς. Εντέλει,  υπάρχει η πρόταση ο εγκληματίας να παραμείνει στην εξουσία με το θύμα, δηλαδή ο Άσαντ με την αντιπολίτευση.

Προτάσεις επίσης έχουν γίνει να διαιρεθεί η Συρία τελείως. Παρόλα αυτά, αυτό έχει απορριφθεί απ’ τους Σύριους και από έναν αριθμό χωρών στην περιοχή. Είναι επίσης δύσκολο να εφαρμοστεί μία τέτοια λύση, ακόμα και αν γίνει αποδεκτή. Πρόσφατα, έγινε λόγος για μία ομοσπονδιακή λύση, αλλά δεν ξέρω μέχρι που θα μπορούσε να τραβήξει, υπό αυτές τις συνθήκες. Η σταθερότητα του κράτους είναι ένας όρος για την ομοσπονδοποίηση και η Συρία δεν είναι πια ένα κράτος που διοικείται από θεσμούς. Αυτή η λύση ταιριάζει σε ένα καθεστώς/διοίκηση που χρειάζεται εσωτερικές διοικητικές διαρρυθμίσεις και όχι μία χώρα σε κατάσταση πολέμου.

Μπορεί μία απ’ τις προαναφερόμενες λύσεις να εφαρμοστεί υπό την προϋπόθεση ότι οι υπερδυνάμεις θα υποστηρίξουν κάποια; Αυτοί που αντιλαμβάνονται τη φύση του προβλήματος, έχουν τη συναίσθηση ότι είναι απίθανο να φτάσουν σε μία λύση στην οποία ο Άσαντ και η αντιπολίτευση θα είναι μαζί. Αυτό που ίσως είναι πιθανό, είναι η ενσωμάτωση της αντιπολίτευσης στην ιεραρχία του καθεστώτος, αλλά χωρίς τους ανώτερους ηγέτες τους, ιδιαίτερα τον Άσαντ. Η Συρία δεν είναι Γιουγκοσλαβία όπου μία διαίρεση ήταν πιθανή, λόγω των διαφορετικών εθνικών στοιχείων και των μειονοτήτων.

Αν οι διαπραγματεύσεις είναι απλά ένας περισπασμός, ότι τάχα θα σταματήσει ο πόλεμος, τότε με το να τους κρατάμε απλά και μόνο – χωρίς ουσία – απασχολημένους με τις διαπραγματεύσεις, δεν θα διαρκέσει αυτή η «ειρήνη» για πολύ

Αμπντουραχμάν αρ-Ρασιντ

Αλ Αραμπίγια