Το Ιράν δεν τηρεί την υπογραφή του

Παρά το γεγονός ότι τα περισσότερα από όσα λέει ο υποψήφιος πρόεδρος των Ρεπουμπλικανών Ντόναλντ Τράμπ είναι συνήθως ασήμαντα, αυτή τη φορά έθεσε το ζήτημα στη σωστή του διάσταση. Σχολιάζοντας σχετικά με τη σύλληψη των 10 Αμερικανών πεζοναυτών από το Ιράν, αναρωτήθηκε εάν το Ιράν θα είχε τολμήσει να κάνει το ίδιο εάν τα πλοία ήταν Ρώσικα. Είναι σαφές ότι οι Ιρανικές αρχές συνέλαβαν σκόπιμα και ταπείνωσαν τους στρατιώτες πριν αφεθούν ελεύθεροι. Η Τεχεράνη είχε την πεποίθηση ότι οι συνέπειες αυτής της περιπέτειας θα είναι καλοήθεις. Είναι συχνό για τα πλοία να εισέρχονται σε χωρικά ύδατα κατά λάθος και στη συνέχεια να οδηγούνται έξω. Το Ιράν δεν σταμάτησε μόνο στη σύλληψη εκείνων που ήταν εν πλω. Φωτογραφίες που δείχνουν 10 στρατιώτες να παραδίδονται και να κουνάνε τα χέρια τους πάνω από τα κεφάλια τους, γρήγορα κυκλοφόρησαν από τα επίσημα πρακτορεία ειδήσεων της χώρας. Ενώ βρίσκονταν σε αιχμαλωσία, οι στρατιώτες ανακρίνονταν από τα επίσημα μέσα ενημέρωσης του Ιράν, προτρέποντάς τους να παραδεχτούν ότι είχαν εισέλθει σε Ιρανικά χωρικά ύδατα κατά λάθος και ότι ζητάν συγγνώμη για τις πράξεις τους. Η ιδέα ήταν να τους ταπεινώσουν.

Είναι δύσκολο να πιστέψει κανείς ότι η Ιρανική ηγεσία δεν έμαθε για το περιστατικό, μέχρι σε μεταγενέστερο στάδιο, και στη συνέχεια παρενέβη για την απελευθέρωσή τους. Ο θυμός απέναντι στο Ιράν για την έναρξη ενός πυραύλου κοντά σε ένα άλλο Αμερικανικό αεροπλανοφόρο πριν από τρεις εβδομάδες, ακόμα αντηχεί στο Κογκρέσο και στα μέσα μαζικής ενημέρωσης των ΗΠΑ. Είναι χαρακτηριστικό ότι οι Ιρανικές ναυτικές αποφάσεις, όπως η κράτηση πλοίων ή η σύλληψη προσωπικού των ΗΠΑ, μετατρέπονται σε μια πολιτική διαμάχη σε υψηλότερα επίπεδα, λαμβάνοντας υπόψη τις εντάσεις που επικρατούν στα νερά του Κόλπου. Είναι σημαντικό να εξετάσουμε τις ενέργειες του Ιράν τα τελευταία χρόνια, οι οποίες δεν παρουσιάζουν σημάδια αλλαγής. Αυτή είναι η περίπτωση, ακόμη και αν μόνο λίγες μέρες απομένουν για την άρση των οικονομικών κυρώσεων και την παράδοση των $ 50 δις στο πλαίσιο της εφαρμογής της πυρηνικής συμφωνίας. Το Ιράν έχει πρόσφατα εκπλήξει τον κόσμο με τη δοκιμή ενός πυραύλου που είναι ικανός να μεταφέρει πυρηνικές κεφαλές, κάτι που θεωρήθηκε από τα Ηνωμένα Έθνη ως παραβίαση της συμφωνίας.

Το Ιρανικό καθεστώς δεν είναι το ίδιο με τις περισσότερες άλλες χώρες. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, που θα πρέπει να είναι το υψηλότερο πολιτικό αξίωμα, στην πραγματικότητα δεν κυβερνά. Ο υπουργός Εξωτερικών δεν αντικατοπτρίζει απαραίτητα ξένες πολιτικές θέσεις. Ο Ανώτατος Ηγέτης θεωρείται αλάθητος, ακόμα κι αν είναι λάθος. Δεν υπάρχει παρόμοιο διεθνές παράδειγμα, εκτός ίσως από αυτό του αυτοκράτορα της Ιαπωνίας – πριν από την ήττα στον Β ‘Παγκόσμιο Πόλεμο και πριν παραχωρήσει την εξουσία.

Ο Ιρανός πρόεδρος δεν έχει εξουσία επί του στρατού και της ισχυρής Επαναστατικής Φρουράς. Ο στρατός έχει έναν πολιτικό ρόλο και παίρνει εντολή από τον Ανώτατο Ηγέτη, όχι τον πρόεδρο ή την κυβέρνηση. Ως εκ τούτου, μπορούν να ασκήσουν βέτο σε οποιαδήποτε συμφωνία ή να αλλάξουν οποιαδήποτε δέσμευση από τους εκπροσώπους της κυβέρνησης, ακόμη και αν υπογραφεί. Η απόλυτη εξουσία του Ανώτατου Ηγέτη έχει προκαλέσει μεγάλη απογοήτευση για όλους τους πρώην Ιρανούς προέδρους.

Ο Μέχντι Μπαζαργκάν, ο πρώτος πρωθυπουργός του Ιράν μετά την επανάσταση, υποσχέθηκε να απελευθερώσει τους ομήρους της αμερικανικής πρεσβείας το 1979. Αργότερα παραιτήθηκε μετά την απογοήτευσή του για τις τελικές αποφάσεις του Αγιατολάχ Χομεϊνί που σχετίζονταν με τους ομήρους. Το ίδιο συνέβη και με τον πρώτο πρόεδρο μετά την επανάσταση, τον Χασάν Μπάνι Σαντρ, ο οποίος αναγκάστηκε να εγκαταλείψει το Ιράν, αφού ο Χομεϊνί εξαπέλυσε το θυμό του σε αυτόν. Παρά το γεγονός ότι ο Χάσεμι Ραφσαντζανί ήταν πρόεδρος μέχρι το 1997 και ήταν κοντά στον Ανώτατο Ηγέτη Χαμενέι, δεν ήταν σε θέση να εφαρμόσει τις συμφωνίες που υπέγραψε, όπως εκείνοι με τους Σαουδάραβες.

Ίσως, ο πρόεδρος ο οποίος ήρθε στη πιο δύσκολη θέση να ήταν ο Μοχάμμαντ Χαταμί, που εξελέγη με λαϊκή ψήφο και ανακοίνωσε ένα πρόγραμμα που έδειξε διαφάνεια στον κόσμο. Ωστόσο ο Πρόεδρος Χαταμί βρέθηκε σε δύσκολη κατάσταση με τους ανθρώπους του και την κυβέρνηση, επειδή ο Ανώτατος Ηγέτης τον σταμάτησε από την εκπλήρωση των υποχρεώσεών του και δεν προστάτεψε τον ίδιο και τους άντρες του από την κυριαρχία της Επαναστατικής Φρουράς και της πολιτοφυλακής Μπασίτζ.

Σύλλογοι και εφημερίδες οι οποίες στήριζαν τον πρόεδρο είχαν επίσης κλείσει. Ακόμη και ο Πρόεδρος Αχμαντινετζάντ, ο οποίος περιγράφεται ως ο προτιμώμενος πρόεδρος του Ανώτατου Ηγέτη, αντιμετώπισε τεράστια προβλήματα με το γραφείο του Ανώτατου Ηγέτη κατά τα δύο τελευταία χρόνια της διακυβέρνησής του. Πρόσφατα περιστατικά που έχουμε δει, όπως το κάψιμο της Πρεσβείας της Σαουδικής Αραβίας από διαδηλωτές και στη συνέχεια ο Ιρανός πρόεδρος να τους καταγγέλλει ως εγκληματίες, αντικατοπτρίζουν την κατάσταση στην Τεχεράνη. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι η έναρξη του πυραύλου κοντά στο Αμερικανικό φορέα, η κράτηση των δύο πλοίων και η σύλληψη των Αμερικανών ναυτών μπορεί να θεωρηθεί ως μέρος του αγώνα για την εξουσία κάτω από τον μανδύα του Ανώτατου Ηγέτη.

Οι εξελίξεις αυτές θέτουν το πιο σημαντικό ερώτημα, μπορούμε πραγματικά να βασιστούμε σε αυτά που η Ιρανική κυβέρνηση λέει και τις συμβάσεις που υπογράφει; Αν ο Ανώτατος Ηγέτης παρουσιάζει τον εαυτό του ως «αντιπρόσωπο του Θεού στη γη», τότε θα πρέπει να εμπιστευόμαστε μόνο τα λόγια και τις υποσχέσεις του. Οι υπόλοιποι στον Ιρανικό πολιτικό κύκλο είναι απλώς γραφειοκράτες.

Ας μην ξεχνάμε ότι ήταν μόνο ένα άτομο που τερμάτισε τον πόλεμο των οκτώ ετών μεταξύ του Ιράν και του Ιράκ. Ο Αγιατολάχ Χομεϊνί είχε την τελευταία λέξη. Ανακοίνωσε από την πόλη Κομ, ότι συμφώνησε σε μια κατάπαυση πυρός, αν και ο ίδιος δεν ήταν χαρούμενος γι ‘αυτό. Ήταν μόνο τότε που ο πόλεμος τελείωσε, ακόμη και αν μεσολαβητές και τα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας είχαν εργαστεί πάνω σε αυτό για πέντε χρόνια.

Πηγή: ArabNews, του Αμπντουραχμάν αρ Ρασίντ

Σαφίγια