Άγνοια και ο εξτρεμισμός ανήκουν στην ίδια κατηγορία

Δεν ήμουν ποτέ επικριτής του συνεδρίου του Γκρόζνι και ποτέ δεν ενδιαφέρθηκα να σχολιάσω γι’ αυτό, επειδή ήταν  μόνο ένα από τα δεκάδες κυβερνητικά σεμινάρια που πραγματοποιούνται κάθε χρόνο. Είναι επίσης το λιγότερο σημαντικό, διότι χρηματοδοτήθηκε από τον υποστηριζόμενο από το Κρεμλίνο πρόεδρο της Τσετσενίας, ο οποίος επέλεξε τους συμμετέχοντες μέσα από μια ομάδα “μουσουλμάνων λογίων. ”

Νομίζω ότι αν επιθυμείτε την καταπολέμηση του εξτρεμισμού, δεν θα έπρεπε να το συμπεριλάβετε στη διαδικασία του διαλόγου και δεν πρέπει να μεροληπτείτε προς κάθε θρησκευτική ομάδα.

Διαβάζοντας το άρθρο του Άχμεντ Αντνάν, με βάση το Λονδίνο και της εφημερίδα Al-Arab, άρχισα να ενδιαφέρομαι για την συμμετοχή μου στη συζήτηση, καθώς μετατράπηκε σε μία καθαρά πολιτική αντιπαράθεση. Το καλύτερο που γράφτηκε για το θέμα αυτό ήταν του Δρ. Ραντουάν Αλ-Σαϊγίντ στην εφημερίδα Asharq al-Awsat.

Να πούμε την αλήθεια, κανείς δεν επρόκειτο να ακούσει γι’ αυτό το συνέδριο, εκτός από τον λαό της Τσετσενίας που παρακολουθεί τον κρατικής ιδιοκτησίας τηλεοπτικό σταθμό. Ωστόσο, οι άνθρωποι σε όλο τον κόσμο άκουσαν γι’ αυτό, λόγω της κατακραυγής των Σαλαφιστών και των μελών της Μουσουλμανικής Αδερφότητας που αποκλείστηκαν από αυτό. Εκείνοι που αντιτίθενται στο συνέδριο, είναι οι ίδιοι με εκείνους που αποκλείστηκαν από αυτό, δεδομένου ότι συγκροτούν και αυτοί συνέδρια, χωρίς να προσκαλούν ανθρώπους που διαφωνούν μαζί τους.

Διαφωνώ με τη δήλωση του Αντνάν ότι το σημείο αναφοράς για τους σουννίτες μουσουλμάνους όλου του κόσμου είναι το Πανεπιστήμιο Αλ-Άζχαρ. Υπάρχουν δύο λόγοι πίσω από αυτό, ένας ιστορικός και ένας άλλος που έχει σχέση με την ‘πολιτική’ θεολογία.

Πρώτα απ’ όλα, οι σουννίτες δεν έχουν κάποιο κεντρικό σημείο αναφοράς – σε αντίθεση με τους σιίτες, που, όπως και η Καθολική Εκκλησία, αναφέρονται σε μια ανώτατη αρχή, μία προσωπικότητα θεϊκά καθοδηγημένη. Ως εκ τούτου, το Αλ-Άζχαρ είναι ένα σουννιτικό θρησκευτικό σχολείο μεγάλης σημασίας στον μουσουλμανικό κόσμο, ωστόσο, ούτε οι διατάξεις του ούτε οι διατάξεις άλλων ιδρυμάτων θεωρούνται σημείο αναφοράς για τους περίπου 1 δισ μουσουλμάνων σουννιτών σε όλο τον κόσμο.

Ταυτόχρονα, συμφωνώ μαζί του ότι η θρησκευτική πολιτική αναφορά για τους σουννίτες είναι η Σαουδική Αραβία, αναγνωρίζοντας το status των δύο ιερών τζαμιών και το ενδιαφέρον της κυβέρνησης σε αυτά. Το Αλ-Άζχαρ ήταν συνήθως σημείο αναφοράς σε συγκεκριμένες ιστορικές περιόδους. Αυτό ίσχυε ιδιαίτερα όταν ήταν εκπρόσωπος των Οθωμανών που κυβερνούσαν την περιοχή, συμπεριλαμβανομένης και της περιοχής του Χιτζάζ, και θεωρούνταν – η θρησκεία – ως βασικός πυλώνας του σουλτανάτου.

Δεν ήταν οι Σαλαφιστές της Σαουδικής Αραβίας που ελαχιστοποίησαν τον ρόλο του Αλ-Άζχαρ στο πολιτικό μέτωπο – όπως υπαινίσσεται ο Αντνάν – ήταν η ίδια η αιγυπτιακή κυβέρνηση. Ο Πρόεδρος Γκαμάλ Αμπντέλ Νάσερ μείωσε τον ρόλο όλων των κρατικών θρησκευτικών ιδρυμάτων υπέρ της σοσιαλιστικής ιδεολογίας.

Διαμάχη με την τρομοκρατία___

Ο Αντνάν πήγε τα πράγματα παραπέρα, όταν ο ίδιος αποφασιστικά σχολίασε σχετικά με τη διαμάχη κατά της τρομοκρατίας και θεώρησε ότι είναι ένα υποπροϊόν των Σαλαφιστών. Κανείς δεν αρνείται ότι ο εξτρεμισμός είναι ένα πρόβλημα και ότι η τρομοκρατία και ορισμένες ιδεολογίες αποτελούν απειλή, όμως, ο περιορισμός του σε μία μόνο ομάδα αλλοιώνει την τρέχουσα ιστορία μας.

Κατ’ αρχήν, ο παραδοσιακός σαλαφισμός – όπως αυτός εφαρμόζεται στη Σαουδική Αραβία – αφήνει την πολιτική για τους πολιτικούς και απέχει από τη συμμετοχή των θρησκευτικών λογίων στην πολιτική, καθώς αυτή θεωρείται ευθύνη του όποιου σε κάθε περίπτωση υπεύθυνου, δηλαδή του ηγέτη, ο οποίος θα λογοδοτήσει ενώπιον του Θεού για την Ημέρα της Κρίσεως.

Ωστόσο, αυτό που συμβαίνει είναι ότι η σαλαφιστική ρητορική χλευάστηκε και τέθηκε υπό πίεση. Αυτό συνέβη ως αποτέλεσμα του μπερδέματος με άλλες σουνιτικές ομάδες και οργανώσεις, ιδιαίτερα της Μουσουλμανικής Αδελφότητας, η οποία είναι γνωστό ότι κατηγορεί τους επικριτές της ως άπιστους. Η ρητορική στη συνέχεια άλλαξε και καθιερώθηκε μια ολοκληρωμένη θεωρία πολιτικής διακυβέρνησης. Η θεωρία αυτή βασίζεται στην έννοια του θρησκευτικού κράτους που μοιάζει με την ‘δωδεκαδική’ σιιτική ιδεολογία που έχει τον ανώτατο ιμάμη ως σημείο αναφοράς. Θα πρέπει να πούμε ότι η Μουσουλμανική Αδελφότητα έχει τώρα τον δικό της υπέρτατο οδηγό.

Οι Σαλαφιστές είναι μια κοινωνικά απλή και πολιτικά αδιάφορη ομάδα, αλλά η Μουσουλμανική Αδελφότητα είναι μια πολιτικοποιημένη ομάδα με το ένα μάτι να κοιτά στην εξουσία. Το μονοπάτι της βίας που είδαμε μέχρι τώρα οφείλεται σε αυτές τις ομάδες που ο παραδοσιακός σαλαφισμός τις έχει εξοβελίσει από πολύ καιρό πριν. Τα ονόματα των οργανώσεων των σαλαφιστών τείνουν να είναι παρόμοια, αλλά, για παράδειγμα, ο λεγόμενος ‘σαλαφιστικός τζιχαντισμός’ δεν έχει τίποτα να κάνει με τον παραδοσιακό σαλαφισμό.

Όταν ένας εξτρεμιστής σαν τον Αλή Μπενχάτζ στην Αλγερία εμφανίζεται και δημιουργεί μια ευρεία και αλλοιωμένη (αιρετική) ταυτότητα των Αχλου’ς-Σούννα ουά’λ-Τζαμάα, που περιλαμβάνει όλους τους σουνίτες. Ωστόσο, γνωρίζουμε ότι Μπενχάτζ είναι ένας εξτρεμιστής σαν τον Σαουδάραβα Οσάμα Μπιν Λάντεν και τον Αιγύπτιο Αϊμάν αλ-Ζαουάχρι. Και οι τρεις άνδρες δεν έχουν καμία σχέση με τον παραδοσιακό σαλαφισμό και είναι ιδεολογικά πιο κοντά στην Μουσουλμανική Αδελφότητα.

Εξαλείφοντας τους άλλους___

O ευφυής συγγραφέας επέλεξε το Αλ-Άζχαρ ως σημείο αναφοράς επειδή θεωρεί ότι οι Σαλαφιστές της Σαουδικής Αραβίας είναι ‘τακφίρι’ που προσπαθούν να εξοβελίσουν όλους τους άλλους. Όμως ο ίδιος ήταν αυτός που τους ‘κατήργησε’ όταν έγραψε ότι δεν είναι σουννίτες και υποστηρίζουν ένα διαφορετικό δόγμα.

Ο συγγραφέας, με τον τρόπο του, διέγραψε έτσι εκατομμύρια μουσουλμάνων, διότι σε ορισμένες από τις δηλώσεις τους κατηγόρησαν τους Σούφι για απιστία ή υιοθέτησαν παρόμοια στάση και έτσι, εξοβέλισαν με τη σειρά τους άλλους μουσουλμάνους. Είναι σωστός στο ότι ορισμένοι (ψευτο) Σαλαφιστές, συμπεριλαμβανομένων ορισμένων διακεκριμένων καθηγητών στη Σαουδική Αραβία και άλλες χώρες, είναι ‘τακφίρι’ και πρέπει να αντιμετωπιστούν. Ωστόσο, είναι λάθος να γενικεύουμε.

Περιορίζοντας το πρόβλημα στους σαλαφιστές και τους Σαουδάραβες, δεν λύνονται τα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε σήμερα. Είμαστε κατά του εξτρεμισμού και κατά του να κατηγορούνται άλλοι Μουσουλμάνοι για απιστία.

Στο Αλ-Άζχαρ επίσης υπάρχουν μελετητές που έχουν εκδώσει φάτουα (θρησκευτικές γνωμοδοτήσεις) υποκινώντας σε φόνο και κατηγορώντας άλλους για απιστίας. Αυτοί δεν είναι σάλαφι και δεν είναι Σαουδάραβες. Ο Σέιχ Αχμάντ Καρίμα του Αλ-Άζχαρ, ο οποίος ηγείται της εκστρατείας καταπολέμησης των Σαλαφιστών, είναι ένας τακφίρι. Περιέγραψε τους Σαουδάραβες και τους κατοίκους των Εμιράτων γενικά ως θύτες και είπε ότι οι νεκροί τους, θα πάνε στην κόλαση.

Ένας άλλος προβεβλημένος ιμάμης του Αλ-Άζχαρ κατηγόρησε όλους τους σάλαφι για απιστία και είπε ότι η χρήση του χασίς και όπιου δεν ακυρώνει τον θρησκευτικό καθαρμό! Ιμάμηδες του Αλ-Άζχαρ ενστερνίζονται απόψεις που είναι τόσο παράξενες όσο και αυτές των εξτρεμιστών ιμάμηδων. Ενέκριναν το διαζύγιο του σέιχ Αλή Γιούσεφ από τη σύζυγό του με τη δικαιολογία ότι έχουν διαφορετική καταγωγή και ένας από τους ιμάμηδες τους μάλιστα επέτρεψε σε ενήλικες να θηλάσουν!

Για να ολοκληρώσω αυτή την παράξενη σύγκριση μεταξύ αυτών των δύο αντιλήψεων, ξέρετε ότι οι ιμάμηδες του Αλ-Άζχαρ κατηγορούσαν όσους έπαιρναν μια ξένη υπηκοότητα της ως άπιστους;

Η άγνοια και ο εξτρεμισμός ανήκουν στην ίδια κατηγορία. Δεν είναι χαρακτηριστικά αποκλειστικά των (ψευτο) σάλαφι, των άσαρι, ή των σουννιτών μουσουλμάνων ή ακόμα των σιίτών ή και άλλων.

Άμπουντουραχμάν αρ Ράσιντ