Η Ρωσική προπαγάνδα στα Βαλκάνια

Κάθε οδηγός ταξί στο Βελιγράδι ή στο Σεράγεβο θα σας πει ότι ο πόλεμος είναι ένα φοβερό πράγμα, και ότι «εμείς» είμαστε πραγματικά καλοί άνθρωποι. Όσο για τους φρικτούς πολέμους που διέλυσαν τη Γιουγκοσλαβία στη δεκαετία του 1990, συχνά ακούει κανείς ότι «ήταν οι ξένοι που μας έκαναν να πολεμάμε ο ένας τον άλλο!».

Έχοντας καλύψει αυτούς τους πολέμους ως δημοσιογράφος, ξέρω ότι αυτό είναι λάθος, αλλά είναι μια βολική ερμηνεία ενός πολύ περίπλοκου παρελθόντος.

Αυτό με έκανε να σκεφτώ γιατί η Ρωσική προπαγάνδα είναι τόσο επιτυχής στη Σερβία, καθώς και σε ορισμένες γειτονικές χώρες. Η Ρωσία του Πούτιν προσφέρει μια διφορούμενη εκδοχή της πραγματικότητας, εκείνη στην οποία κανείς δεν είναι ένοχος και δεν υπάρχει σωστό ή λάθος, αλλά μόνο διαφορετικές και ανταγωνιστικές απόψεις. Αν το φταίξιμο πρέπει να εκχωρηθεί για τις βίαιες συγκρούσεις στην Ουκρανία σήμερα, ή στα Βαλκάνια, τότε η βλάβη δεν ανήκει σε αυτούς που δίνουν τις εντολές, σε αυτούς που τις πραγματοποιούν, ή σε εκείνες τις μαζορέτες από τα παρασκήνια στο Βελιγράδι ή τη Μόσχα, και η ιστορία συνεχίζεται. Είναι πολύ πιο εύκολο να κατηγορήσω τους σκιερούς, βολικούς άπιαστους «ξένους πράκτορες» και τους Δυτικούς υποστηρικτές τους.

Οι θεωρίες συνωμοσίας αφθονούν σχετικά με την περίοδο από το 1991-1995, και δεν περιορίζονται σε οδηγούς ταξί. Το κοινό θέμα είναι ότι η Δύση ήταν που κατέστρεψε τη Γιουγκοσλαβία και άνοιξε το κουτί φρίκης της Πανδώρας. Ο Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς, ο πρώην πρόεδρος της Σερβίας και κατηγορούμενος ως εγκληματίας πολέμου, ήταν «απλώς η μαριονέτα τους» – ένα ακόμα θύμα της τραγωδίας σχεδιάστηκε  στο Βερολίνο, στις Βρυξέλλες ή στην Ουάσιγκτον. Οι ντόπιοι δημαγωγοί, πολέμαρχοι, και στρατιώτες πεζικού — των οποίων η ενοχή είναι αδιαμφισβήτητη σε οποιαδήποτε ορθολογικό παρατηρητή – είναι απαλλαγμένοι από κάθε ευθύνη.

Αυτή η δημοφιλής έκδοση της πρόσφατης ιστορίας είναι το σημείο εκκίνησης για την Ρωσική προπαγάνδα, η οποία βρίσκει στα Βαλκάνια ένα θερμοκήπιο άρνησης και λήθης. Η αφήγηση του Βαλκανικού παρόντος, διαδεδομένου προσφάτως από τη Μόσχα, είναι χτισμένο πάνω σε ένα επινοημένο παρελθόν.

Εκείνοι που ήταν υπεύθυνοι πριν από 20 χρόνια είναι επίσης υπεύθυνοι για τα σημερινά προβλήματα της Σερβίας. Σε αυτό το πνεύμα, οι χαφιέδες των φυλλάδων με έδρα το Βελιγράδι αποκαλύπτουν μια συγκλονιστική πλοκή: δημοσιογράφος είχε πρόσβαση σε ένα μυστικό έγγραφο με οδηγίες για το πώς να υπονομεύσουν τον πρωθυπουργό Αλεξάνταρ Βούτσιτς και να αποσταθεροποιήσουν τη Σερβία! Οι Δυτικές δυνάμεις, χρησιμοποιώντας τοπικές ομάδες, συμπεριλαμβανομένων των αναρχικών, αριστερών, μαρξιστών, εκείνων ενάντια στην παγκοσμιοποίηση και των συνδικάτων. Το χαρτί έχει «αδιάσειστα στοιχεία» ανανεωμένων προσπαθειών για τη δημιουργία χάους στη Σερβία και την ανατροπή του Βούτσιτς.

Δεν έχει υπάρξει καμία αντίδραση στη Σερβία σε αυτή την κραυγαλέα κινδυνολογία. Μια μοναχική διαμαρτυρία προβλήθηκε από τον ανεξάρτητο δημοσιογράφο Μπόσκο Γιάκσιτς, ο οποίος προειδοποίησε στο Belgrade daily Politika για τους κινδύνους των ανεύθυνων εικασιών για αυτό που ονομάζει «Παραπληροφοριοδότες.»

Δεν είναι δύσκολο να καταλάβει κανείς, από πού προέρχονται οι έννοιες της Δυτικής συνωμοσίας εναντίον της Σερβίας. Ο Σεργκέι Ζχελεζνιάκ, αναπληρωτής πρόεδρος της Κρατικής Δούμας, Κάτω Βουλής της Ρωσίας, ισοπέδωσε μια ανεπαρκώς καλυμμένη κατηγορία:

«Είναι προφανές ότι η σημερινή σειρά των διαδηλώσεων στο Βελιγράδι με το σύμβολο μιας κίτρινης πάπιας, στην οποία παρέστησαν ως «παρατηρητές» οι εκπρόσωποι του Στέιτ Ντιπάρτμεντ – μαζί με τις διαδηλώσεις στη Μπάνια Λούκα (Βοσνία) και Μακεδονία – φέρουν όλα τα χαρακτηριστικά των πράξεων που πραγματοποιούνται από εξωτερικές δυνάμεις με στόχο την αποσταθεροποίηση της κατάστασης στα Βαλκάνια «, είπε.

Ο Ζχελεζνιάκ αναφερόταν στη κοινή διαμαρτυρία για ένα σχέδιο ανοικοδόμησης στο Βελιγράδι, που χρηματοδοτείται από τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και υποστηρίζεται από τον πρωθυπουργό. Η Ρωσία παρεμβάλλεται ανάμεσα σε αυτή την εγχώρια αντιπαράθεση ως προστάτης της νόμιμης κυβέρνησης έναντι πιθανών «χρωμάτων επανάστασης» που κατασκευάζονται από την Ουάσιγκτον και τις Βρυξέλλες. Τόσο η Ευρωπαϊκή Επιτροπή όσο και ο πρέσβης των ΗΠΑ στη Σερβία αρνούνται ότι έχουν παίξει κανένα ρόλο στις διαδηλώσεις.

Μιλώντας σε μια γιορτή της ημέρας του Αγίου Βίτου- μια ευνοϊκή ημέρα για εθνικιστικό κήρυγμα – ο Ζχελεζνιάκ έδωσε οδηγίες για το πώς να ασχοληθούν με τους «ξένους πράκτορες».

«Η χώρα μας και το κόμμα μας έχουν μεγάλη εμπειρία στην επιτυχή καταπολέμηση παρόμοιων προσπαθειών που παρεμβαίνουν στις εσωτερικές μας υποθέσεις. Το 2012 στη Ρωσία, υιοθετήθηκε μια σειρά νόμων που καθιστούν δυνατό να ξεχωριστούν αυτές οι ΜΚΟ που ασχολούνται με πολιτικές δραστηριότητες, και των οποίων η χρηματοδότηση προέρχεται από το εξωτερικό», είπε.

Σύμφωνα με τον Ζχελεζνιάκ, «μια ενοποίηση όλων των υγιών κοινωνικών δυνάμεων απαιτείται επειγόντως, με βάση τις ιδέες και τις αξίες που ενώνουν το έθνος και το απομακρύνουν από προσπάθειες επιβολής μη αποδεκτών εξωτερικών λύσεων.»

Οι «Μη αποδεκτές εξωτερικές λύσεις» καλύπτουν όλα αυτά που προέρχονται από τη Δύση, σε αυτή την περίπτωση από την ΕΕ και το ΝΑΤΟ. Το κόμμα του Ζχελεζνιάκ Ενωμένη Ρωσία, με βάση το Κρεμλίνο την περασμένη εβδομάδα υπέγραψε κοινή δήλωση με τους εκπροσώπους των κομμάτων από τη Σερβία, το Μαυροβούνιο, τη Βοσνία, την ΠΓΔΜ και τη Βουλγαρία. Το έγγραφο υποστηρίζει  «στρατιωτικά ουδέτερο έδαφος στα Βαλκάνια» – κατά το οποίο «ουδέτερο» σαφώς τάσσεται υπερ του φιλο-ρωσικού.

Αν κάποιος είναι ένοχος για την υπονόμευση της περιφερειακής σταθερότητας αυτή τη στιγμή, μπορεί να είναι ο Ίβιτσα Ντάτσιτς, Υπουργός Εξωτερικών στην υπηρεσιακή κυβέρνηση της Σερβίας, και ο πιο σταθερά φιλο-ρωσικός πολιτικός στη χώρα.

Εκμεταλλευόμενος ένα πρόσφατο τραύλισμα στις διαπραγματεύσεις της Σερβίας με την ΕΕ, ο Ντάτσιτς επιβεβαίωσε τα ευρωσκεπτικιστά επιχειρήματά του:

«Έχουμε [σκόπιμα] μπλοκαριστεί από την ΕΕ, διότι κανείς δεν μπορεί να μας πείσει ότι το σύνολο της ΕΕ δεν έχει μεγαλύτερη επιρροή από την Κροατία [η οποία είχε αντιταχθεί στην έναρξη των ενταξιακών συνομιλιών της Σερβίας]. Εν πάση περιπτώσει, εάν η Κροατία – μια χώρα που διέπραξε γενοκτονία εναντίον των Σέρβων στην φασιστική Ουαστάσα NDH (Ανεξάρτητο Κράτος της Κροατίας κατά τη διάρκεια του Β ‘Παγκοσμίου Πολέμου), και όπου εξακολουθείται να χρησιμοποιείται ο φασιστικός χαιρετισμός – είναι ένα μέτρο σύγκρισης για την ένταξη στην ΕΕ, στη συνέχεια, είναι σωστό να αναρωτηθούμε αν κινούμαστε προς τη σωστή κατεύθυνση» , είπε.

Ένας περίεργος τρόπος να καταστήσεις τον εαυτό σου δημοφιλή σε μια οντότητα που φιλοδοξεί να ενταχθεί, και σε μελλοντικούς εταίρους της ΕΕ.

Ο Ντάτσιτς πρόσθεσε ότι η απόφαση της ΕΕ να καθυστερήσει τις συνομιλίες ήταν «απαράδεκτο για τη Σερβία» και ότι ο ίδιος θα πρότεινε στο Βούτσιτς να κρατήσει τις επείγουσες διαβουλεύσεις στην κατεύθυνση της εξωτερικής πολιτικής της χώρας.

Η έντονη ρητορική του Ντάτσιτς εξηγείται εν μέρει από το γεγονός ότι είναι ακόμα αβέβαιος για το αν θα είναι μέρος της νέας κυβέρνησης. Η ελπίδα του είναι ότι η επιρροή της Μόσχας θα μπορούσε να ασκηθεί για λογαριασμό του, αφού επανέλαβε τα διαπιστευτήριά του ως του πιο αξιόπιστου ακόλουθου του Πούτιν στη Σερβία.

Η ανησυχία του  θα αυξηθεί μόνο μετά την ανακοίνωση της Δευτέρας από τη Σύνοδο Κορυφής των Δυτικών Βαλκανίων στο Παρίσι, σχετικά με το άνοιγμα των κεφαλαίων στις 23 και 24 των ενταξιακών συνομιλιών της Σερβίας με την ΕΕ.

Εν τω μεταξύ, η κερδοσκοπία για την αποσταθεροποίηση της Σερβίας από τις Ηνωμένες Πολιτείες είχε χαρακτηριστεί ως γελοία από τον πρώην πρέσβη των ΗΠΑ στη Σερβία, Κάμερον Μούντερ. Μιλώντας στο Σερβικό πρακτορείο ειδήσεων Tanjug, ο Μούντερ δήλωσε ότι «υποστηρίζει σθεναρά την ένταξη της Σερβίας στην ΕΕ.»

Τα παραληρήματα των χαφιέδων, και η εμπρηστική ρητορική του Ντάτσιτς, μπορεί να μην είναι σε θέση να εκτρέψει τη Σερβία μακριά από την πορεία της προς την ένταξη στην ΕΕ. Αλλά τα αντι-Δυτικά σχέδια του Πούτιν για τα Βαλκάνια δεν θα ματαιωθούν τόσο εύκολα, και απαιτείται μεγαλύτερη επαγρύπνηση για να ανακόψουν τη ροή της παραπληροφόρησης και προπαγάνδας που συνεχίζει να βρίσκει ένα δεκτικό ακροατήριο στην περιοχή.

Πηγή: rferl.org

Σαφίγια